SEKS BEZ TAJEMNIC

Choroby odbytu są bardzo powszechne przyjmuje się, że co druga osoba doświadczy w swoim życiu hemoroidów. Rak odbytu jest trzecim pod względem częstotliwości występowania. Każdy miał krótsze lub dłuższe okresy zaburzenia pracy jelit w postaci biegunek lub zaparć. Wciąż jednak dbałość o ten narząd jest minimalna. Z różnych powodów unikamy zainteresowania tą częścią ciała, a do lekarza udajemy się dopiero gdy choroba jest już bardzo zaawansowana. Dlatego warto poświęcić choć trochę energii na to aby zapobiegać tym przykrym, i dla wielu wciąż wstydliwym, dolegliwością. W zapobieganiu najistotniejsze są dwa elementy: dieta i higiena.

– Zdrowe odżywianie to podstawa właściwego trawienia. Duże ilości błonnika są gwarancją, regularnego wypróżniania i właściwego trawienia.

– Higiena to przede wszystkim częste podmywanie się, najlepiej każdorazowo po wypróżnieniu. Delikatny papier toaletowy nie powodujący otarć i uczuleń. Ale istotne jest też pamiętanie o regularności wypróżniania się, jelita większości osób pracują w systemie 24 godzinnym i dobrze jest tego przestrzegać, a wstrzymywanie wypróżnienia często prowadzi do zaparć.

– Najczęstsze dolegliwości to jednak hemoroidy oraz szczelina odbytu.

HEMOROIDY

Hemoroidy są powiększonymi naczyniami krwionośnymi, znajduje się w nich krew której normalny przepływ jest zablokowany. Krew z serca płynie tętnicami, ściany tętnic są bardziej odporne na uszkodzenia, ciśnienie krwi wypływającej z serca jest wyższe. Gdy krew odda tlen i inne substancje tkankom powraca żyłami, ściany żył są już mniej elastyczne, a ciśnienie krwi jest niższe. Zablokowanie przepływu sprawia że dane naczynie napełnia się krwią, puchnie – tworzy się żylak. Odbyt ze względu na swoja fizjologie i anatomie jest miejscem w którym często pojawiają się żylaki odbytu czyli hemoroidy. Jelito jest szerokim przewodem zamkniętym zwieraczem, który tworzy wąski 2-3 centymetrowym kanał odbytu. Mięsień zwieracza wymaga znacznej ilości krwi która zapewnia mu energie do nieustannej pracy (mięsień ten jest bowiem stale zaciśnięty) w jego pobliżu znajduje się więc dużo żył – jest to pierwsza cecha sprawiająca że miejsce to podatne jest na występowanie żylaków. Drugą cechą jest fizjologiczne działanie odbytu, który raz dziennie musi bardzo rozciągnąć się w czasie wypróżniania. Ta funkcja sprawia że żyły jakie znajdują się w tej okolicy są znacznie dłuższe niż potrzebne jest gdy odbyt jest zaciśnięty. Sieć naczyń przygotowana jest do częstego rozciągania i ma zapewniać krążenie także w momencie gdy odbyt jest mocno rozciągnięty – by po prostu nie zostały rozerwane gdy wydostający się kał będzie dużych rozmiarów. Nawet jeśli twoje stolce są małych rozmiarów – to żyły są dłuższe „na zapas” – aby niebyło niespodzianek gdy kał okaże się większy niż zwykle. Normalnie, gdy odbyt jest zaciśnięty dłuższe żyły tworzą pofałdowaną sieć. Ponieważ zaciśnięty zwieracz blokowałby przepływ krwi w naczyniach to umieszczone są one na zewnątrz i od środka kanału odbytu. Z różnych przyczyn żyły mogą dostawać się w zasięg działania zwieracza, który zablokuje przepływ krwi. Dalej sytuacja następuje kaskadowo. Zaciśnięta żyła wypełnia się krwią i rozciąga ponad fizjologiczne wymiary. Początkowo w momencie wypróżnienia krew odpływa z odblokowanej żyły, jest ona już jednak trochę rozciągnięta co sprawia że jest bardziej podatna na ponowne zablokowanie przez zwieracz. Z czasem naczynie staje się bardzo rozciągnięte i widoczne. Do tego dochodzą częste komplikacje w postaci zakrzepów, krew pozostając bez ruchu uwięziona w hemoroidzie krzepnie. Taki skrzep oprócz tego że jest bardzo bolesny, świadczy o zaawansowaniu choroby. Dalszy brak reakcji już tylko sprawia że hemoroidów jest coraz więcej i są one coraz większe i dalsze wypróżnianie zawsze będzie oznaczało straszny ból i cierpienie, a leczenie będzie wymagało interwencji chirurgicznej.

PRZYCZYNY HEMOROIDÓW

Proces powstawania hemoroidów związany jest z niedostatecznym poziomem troski o tą okolicę. Prowadząc higieniczny tryb życia można uniknąć tej przykrej dolegliwości, której obecnie doświadcza prawie co druga osoba. Do czynników sprzyjających należą:
• Stres. Życie w napięciu sprawia że wszystkie mięśnie Twojego ciała zaciskają się bardziej niż powinny. Dotyczy to również zwieracza, napięcie psychiczne jest przyczyną jego silniejszego zaciśnięcia się. Zwiększa to podatność żył na zablokowanie.
• Zła dieta i pośpiech. Regularne wypróżnianie ma ogromne znaczenie dla zdrowia odbytu. Dieta uboga w błonnik, zatwardzenia często spowodowane brakiem czasu na wypróżnienie we właściwym fizjologicznie momencie, powodują że odbyt nie może zregenerować się. Twarde stolce dodatkowo nadwerężają delikatną siec żył.
• Siedzący tryb życia, brak sportu. Brak ruchu jest szkodliwy dla całego układu krwionośnego. Ograniczony przepływ krwi zwiększa podatność na zablokowanie żył w okolicy odbytu. Siedząc wywieramy dodatkowy nacisk na żyły i sprzyjamy ich blokowaniu.
• Ciąża. W tym czasie zdecydowanie częściej pojawiają się hemoroidy. Spowodowane to jest wieloma czynnikami. Między innymi powiększająca się macica uciska żyły w brzuchu do których wpływa również krew z okolic odbytu, w czasie ciąży częstsze są też zatwardzenia sprzyjające hemoroidom, zwiększa się również poziom niektórych hormonów. Progesteron sprawia że żyły są bardziej podatne na tworzenie się żylaków (to wyższy poziom progesteronu u kobiet sprawia że żylaki nóg częściej występują u pań).

ZAPOBIEGANIE HEMOROIDOM

Nawet niewielkie zainteresowanie tą częścią ciała może sprawić że obronisz się przed hemoroidami, może też pomóc zwalczyć pierwsze objawy.
• Zdrowa dieta. Dużo warzyw i owoców. Produkty bogate w błonnik są zbawienne dla naszego układu pokarmowego.
• Regularne wypróżnianie. Dbaj o to by raz dziennie iść do toalety, najlepiej o tej samej porze – przyzwyczai to Twój organizm i stanie się to Twoim zdrowym nawykiem.
• Unikaj zatwardzeń. Jeśli masz problem z wypróżnieniem, nie męcz się – to jest niezdrowe dla odbytu, zastosuj czopek przeczyszczający na przykład glicerynowy lub zastosuj lewatywę.
• Uzyskaj kontrole nad zwieraczem. Rozwiń mięsień Kegla (zespół mięśni znajdujący się w kroczu i powiązany ze zwieraczem) Wykonuj ćwiczenie polegające na rytmicznym zaciskaniu i rozluźnianiu zwieracza. Nikt tego nie widzi więc możesz to ćwiczyć kiedy chcesz, np.: jadąc w windzie, stojąc, itp.
• Możesz czasami masować zwieracz. Najlepiej w czasie kąpieli. Wprowadź palec do odbytu i delikatnie poruszaj nim. Wykonuj ruchy okrężne, wsuwaj i wysuwaj palec masując ścianki odbytu. Gdy trochę popróbujesz wyczujesz zwieracz. Jest to dodatkowo korzystne ponieważ w ten sposób łatwiej będzie dostrzec ewentualne niepokojące zmiany.

Stosunki analne nie wywołują hemoroidów. Masaż zwieracza w czasie stosunku dodatkowo poprawia ukrwienie zapobiegając chorobie.

SZCZELINA ODBYTU

Jest to niegroźna, ale bardzo nieprzyjemna dolegliwość. W okolicy odbytu tworzy się niewielka ranka. Aby to wyobrazić sobie należy pomyśleć o niewielkich zranieniach jakie tworzą się od ostrych krawędzi kartek papieru na palcach, są one niewielkie, ale bardzo bolesne. Podobne uszkodzenia skóry mogą być ukryte w odbycie, trudno je dostrzec, ale łatwo wyczuć ich istnienie – szczególnie w chwili wypróżniania, jest to ostry piekący ból, który potęguje kontakt otwartej rany z kałem. Ideą tego schorzenia jest nie tyle występowanie takiej rany, ale brak jej gojenia lub jej odnawianie się. Takie niewielkie uszkodzenie skóry u osoby zdrowej powinno się zagoić w 2-3 dni.

Za utrzymywanie się schorzenia, lub jego nawroty odpowiedzialne są:
• Niewłaściwa higiena – szorstki, twardy papier toaletowy – gdy już pojawi się szczelina należy wyłącznie podmywać się.
• Zwiększone napięcie zwieracza – np: spowodowane stresem.
• Zatwardzenia – niewłaściwa dieta, zbyt mało błonnika, warzyw, owoców.

Seks analny – nie stwarza zagrożenia spowodowania szczeliny odbytu. Praktyki analne, zwiększają wytrzymałość skóry, która staje się bardziej elastyczna i odporna na uszkodzenia, ponadto zwiększona higiena, jakiej wymaga seks analny, pomaga zachować zdrowie tej części ciała.

POZOSTAŁE I RZADZIEJ SPOTYKANE DOLEGLIWOŚCI

3. Zespół jelita nadwrażliwego – Przyczyną jest złe funkcjonowanie układu mięśniowego jelita. Jest to coraz powszechniejsza dolegliwość objawiająca się biegunkami na przemian z zaparciami, bolesnymi skurczami w brzuchu, wzdęciami. Przyczyny to głównie stres, przepracowanie, nadmiar kofeiny, zła dieta. Doraźnie pomagają tabletki rozkurczowe jak No-spa.

4. Polipy – Różnego rodzaju narośla występujące na ścianach jelita. Większość z nich jest niegroźna, zaleca się jednak ich usuwanie, gdyż pewien procent polipów może ulec zrakowaceniu.

5. Kłykciny kończyste – narośla na skórze w okolicy odbytu o różnym kształcie. Groźna choroba zakaźna wywołana wirusem brodawczaka. Zwykle narośli jest kilka, mogą mieć kształt „kalafiorowaty” lub początkowo krostek.

6. Opryszczka – Odmiana wirusa wywołującego opryszczkę może zaatakować okolice odbytu. Choroba bardzo zakaźna, zwłaszcza gdy widoczne są zmiany zewnętrzne.

7. Pasożyty – To jedyna przypadłość, której występowanie ulega ograniczeniu. Jednak tak jest tylko w krajach wysoko rozwiniętych. Egzotyczna wycieczka może zakończyć się infekcją o której długo możemy nie wiedzieć.

8. Przerośnięte brodawki brzegu odbytu / fałdy odbytu – Czasem w okolicy odbytu można dostrzec bezbolesne zmiany. Na zewnątrz są to fałdy skóry, a w odbycie niewielkie brodawki. Te zmiany nie zawsze są patologiczne i jeśli nie wywołują dodatkowych objawów mogą pozostać jako indywidualna cecha.

9. Rak – Stanowi obecnie istotny problem, zwłaszcza u osób starszych. Rak odbytnicy jest trzecim pod względem występowania nowotworem. Może pojawić się w dowolnym miejscu, zarówno na zewnątrz, jak i głęboko w jelicie. Osoby po 50 roku życia powinny poddawać się okresowym badaniom, gdy możliwe jest wykrycie zmian we wczesnym stadium, kiedy są jeszcze łatwe do wyleczenia. Zaawansowana choroba objawia się krwawieniami, obecnością krwi w kale, zmianą kształtu kału, bolesnymi skurczami w podbrzuszu niekiedy też stałym uczuciem potrzeby wypróżnienia.

10. Uchyłki odbytnicy – Bardzo częsta przypadłość w nowoczesnych społeczeństwach. Niewielkie wgłębienia w ścianie jelita, najczęściej w esicy. Tworzą się one w miejscach gdzie ściana jelita jest osłabiona. Zawartość jelit wypycha w takim miejscu zagłębienie. Nie są one groźne, o ile nie pojawiają się komplikacje i wykrywane są przypadkowo. Komplikacje pojawiają się w 10% przypadków, są to obstrukcje, stany zapalne, rzadziej krwawienia.

11. Ropień około odbytowy – Stany zapalne gruczołów występujących w okolicy odbytu są najczęstszą przyczyną pojawienia się ropni. Mogą być widoczne jako miejscowe nabrzmienia, w miejscu gdzie pod skórą znajduje się ropny guzek. Nacisk na ropień powoduje silny ból. Czasem może być brak zewnętrznych objawów, a występuje jedynie ból w czasie wypróżniania, niekiedy też przy siadaniu oraz przy próbach stosunków analnych. Oznacza to, że ropień znajduje się głębiej – jest wtedy ropień wewnętrzny. Można to sprawdzić naciskając palcem włożonym do odbytu w różnych miejscach. Jeśli ból udaje się zlokalizować jest to zapewne ropień naddźwigaczowy lub kulszowo odbytniczy. Usunięcie ropnia wymaga niewielkiego zabiegu chirurgicznego. Prawidłowa higiena, częste podmywanie się zmniejsza ryzyko jego wystąpienia.

12. Stan zapalny odbytnicy – Spowodowany może być szeregiem różnych czynników. Objawami są biegunki, bolesne skurcze, stałe uczucie potrzeby wypróżnienia, niewielkie krwawienia. Leczenie w zależności od przyczyn.

13. Nadżerki odbytnicy – Zaawansowany stan zapalny jelita i odbytnicy o genetycznych podstawach. Dotykająca około 0,5% społeczeństwa. Na ścianach tworzą się otwarte, czasem wrzodziejące ranki, które krwawią i nie goją się samoistnie, prowadząc w efekcie do obumierania tkanek.

14. Choroba Crohna (Leśniowski-Crohn, Crohn’s disease) – Coraz częstsza choroba autoimmunizacyjna atakująca młode osoby. Objawy to: biegunki, bulgotanie w brzuchu, czasem krwawienia. Problem zwykle dotyczy końcowej części jelita cienkiego – czyli głęboko w brzuchu. Po raz pierwszy taki przypadek opisany został przez polskiego lekarza Leśniowskiego ponad 100 lat temu. Do tej pory nie wiadomo co jest przyczyną, a przede wszystkim niema żadnej skutecznej terapii.

15. Przetoka – jest zwykle powikłaniem wcześniejszych dolegliwości. Polega ona na wytworzeniu się niewielkiego kanału prowadzącego z odbytnicy na zewnątrz lub do pochwy.

16. Wypadanie odbytu – Dolegliwość występująca przeważnie u kobiet w starszym wieku. Związana ona jest ze zmniejszeniem napięcia mięśni oraz elastyczności tkanek. Przez kanał odbytu wysuwa się wtedy na zewnątrz zbyt luźna błona śluzowa, a w zaawansowanym stadium dodatkowo wraz ze ścianą odbytnicy.

17. Nietrzymanie kału / gazów – Dolegliwość związana z zaburzeniem funkcji zwieracza. Najczęściej spowodowana jest pooperacyjnymi powikłaniami oraz występuje w wieku starczym, gdy zmniejsza się ogólne napięcie mięśni. W zapobieganiu ważne jest dbanie o prawidłowe działanie mięśni krocza. Ogromną wartość mają ćwiczenia mięsni Kegla. Mięśnie te nie tylko zapewniają prawidłowe funkcjonowanie narządów płciowych i odbytu, ale też zwiększają przyjemności w czasie uprawiania seksu.